Iwona Banach "Lokator do wynajęcia" (Nasza Księgarnia)

Szczegóły

Kategoria: Recenzje

Utworzono: czwartek, 28, sierpień 2014 10:58

W mediach przeważają informacje smutne, szokujące, zatrważające, a przynajmniej niepokojące.  Wokół nas rozgrywają się dramaty i tragedie. Toteż dla psychicznej równowagi potrzebujemy - jak kania dżdżu - humoru, odprężenia, śmiechu. Dobra komedia bywa nieraz na wagę złota. Rozrywki szukamy w kinie i telewizji, ale i literatura ma nam do zaoferowania ubaw po pachy. Już się przekonałam, że Iwona Banach potrafi napisać fajną komedię („Szczęśliwy pech”), więc bez  wahania sięgnęłam po świeżutką książkę tej autorki. Tym razem też była to beczka śmiechu.

Miśka - pomysłowa, odważna i nieźle zakręcona dziewczyna, opiekuje się na zlecenie domami, których właściciele wyjechali. Tym razem zawitała do Zawilca koło Zakopanego. Towarzyszy jej Noldi - potężnej postury, romantyczny polonista, który boi się pająków i niemal własnego cienia.  Dom okazuje się być „nawiedzony”, wyjący wisielec to pestka, w porównaniu z tym, że coś w kuchni rzuca nożami, bałagan sam się robi, a dookoła posesji powstają podejrzane podkopy i pojawiają się zwłoki. Nigdy nie wiadomo, co lub kto zza węgła wyskoczy, co się wydarzy. Oprócz zajmowania się domem, Miśce polecono „mieć oko” na dwie starsze panie, ciotki właściciela nieruchomości. Kobiety bynajmniej nie były zgrzybiałymi babciami, a skoro mowa o grzybach, to miały one po ich degustacji pewne doświadczenia z fioletowymi smokami... Wszak „wesołe jest życie staruszka”! Nina i Bella ciągle szukały urozmaicenia swej egzystencji, a przy tym były szczwane jak lisy, w ich sąsiedztwie nikt nie miał prawa się nudzić, a policja  - w osobie lokalnego stróża prawa Józka i (cytuję) - „dupka z Krakowa” - miała pełne ręce roboty.  Morderstwo, porwanie, próba kradzieży, podszywanie się pod kogoś, poszukiwania skarbu, a wszystko to w zwariowanym towarzystwie.  Słowem - mętlik i galimatias. Do tego na dokładkę tajemnicza Witka, herszt-baba Maryśka, stolarz Andrzej (najbardziej „normalny” z całego towarzystwa) oraz dwa specyficzne psy: ogromny nowofunland, Kruszynka i piekielny york, Pańcia. Dużo się działo, gagi i dialogi sprawiały, że nie tylko często się uśmiechałam, ale i chichotałam w głos i chyba nigdy nie zapomnę „zasad” zgniłych ziemniaków w sierpniu albo „boryło”.

W serii „Babie Lato” ukazują się powieści pogodne, romantyczne,  pełne ciepła, humoru, wzruszeń.  Ten cykl cechuje różnorodność,  posiada też wspólny mianownik Przeważają historie obyczajowe, ale i w nich nie obywa się bez śmiechu. Niektóre idą bardziej w stronę humorystyczną.  
„Lokator do wynajęcia” to przezabawna komedia, tylko momentami romantyczna, ze zwariowaną akcją, happy endem i plejadą nietuzinkowych postaci. Trochę to taki „horror na żarty” w góralskiej scenerii. Świetny antydepresant! Ta powieść powinna być przepisywana zamiast „Valerin Forte”!!!

Moim zdaniem, nie ma lepszej metody na poprawę nastroju, niż powieści spod znaku „Babiego Lata” ze szczególnym uwzględnieniem pióra Iwony Banach. Poproszę o napisanie kolejnej!

Alina Krzywiec "Kolebka. Teraz. Kiedyś. Później." (Prószyński i S-ka)

Szczegóły

Kategoria: Recenzje

Utworzono: niedziela, 24, sierpień 2014 10:58

Pod koniec ubiegłego roku Alina Krzywiec z triumfem wkroczyła na polski rynek wydawniczy swoją powieścią Długa zima w N. A Długa zima – portret współczesnej, małomiasteczkowej madame Bovary, książka kontrowersyjna, bulwersująca i prowokacyjna – stanowiła debiut tak udany, że autorka postawiła sobie poprzeczkę bardzo wysoko. Ja również z niecierpliwością wyglądałam kolejnej powieści Aliny Krzywiec. I wiele sobie po niej obiecywałam. Czy Kolebka spełniła moje oczekiwania? Spełniła. Ale zupełnie nie tak, jak to sobie wyobrażałam...

Marta Żółkiewska ma dwadzieścia siedem lat, jest wykształcona, zna języki obce, pracuje w irlandzkim call center i mieszka ze swoim chłopakiem w Warszawie, w wynajętym pokoiku o klaustrofobicznej powierzchni. Dziewczyna przeżywa właśnie osobistą tragedię – jej dziecko urodziło się przedwcześnie i zmarło, a ona usiłuje postawić siebie i swoje życie z powrotem do pionu. I wtedy Marta niespodziewanie otrzymuje list od babci, której nie widziała od dobrych kilku lat. Sędziwa Flora Żółkiewska składa interesującą propozycję – przepisze na wnuczkę piękny poniemiecki dom z całym dobrodziejstwem inwentarza, jeśli ta zdecyduje się wrócić do domu. Do Starego Zamku. Do przeszłości. Do wspomnień i do swojego poplątanego, zagubionego w meandrach historii i zupełnie niepewnego dziedzictwa. Marta przełyka strach i wraz z chłopakiem, Marcinem, wyruszają na zachód, do prowincjonalnego Starego Zamku, położonego przy granicy z Niemcami. A tam ich życie wywraca się do góry nogami. Babcia Flora, emerytowana nauczycielka języka polskiego, zachowuje się jak gdyby nigdy nic, a jednak jest w niej coś tajemniczego, obcego... kontrowersyjnego? Marta zaczyna ulegać ponownej fascynacji babcią Florą, Marcin znajduje intratne zajęcie i oboje powoli wtapiają się w stare-nowe otoczenie. A jednak wycieczka do krainy dzieciństwa i błogie wspomnienia związane ze starą jabłonką, stawem pełnym ryb i ukochanym, nieżyjącym już dziadkiem to nie wszystko. Marta zaczyna na nowo drążyć historię własnej rodziny i stopniowo dowiaduje się prawdy. O sobie, o swoim pochodzeniu, o swoich genach, a przede wszystkim o babci Florze i jej tajemnicy, którą starsza kobieta ukrywała przez całe dziesięciolecia...

Alina Krzywiec swoją drugą powieścią bardzo mnie zaskoczyła. Po Długiej zimie w N. postanowiła stępić nieco pióro (a pewnie i pazury) i stworzyć ciepło-zimną, słodko-gorzką opowieść o emocjonalnym dojrzewaniu. O tym, co tak naprawdę kształtuje człowieka, co jest wypadkową genów, a co efektem wychowania i zaszczepionych wartości. Co jest efektem wspomnień, przeżytych doświadczeń, zasłyszanych słów i przetrawionych emocji. A także o tym, co człowiek może zrobić, by zwrócić własne życie na właściwe tory, napisać swoją osobistą historię tak, by każda karta warta była przeczytania. Kolebka to książka oparta na dość ryzykownym schemacie podróży w rodzinne strony, która staje się dla bohatera jednoczesną podróżą w głąb siebie, refleksyjną introspekcją, poszukiwaniem odpowiedzi na fundamentalne pytania. Dlaczego ryzykownym? Odpowiedź jest prosta. Ryzykownym, bowiem bardzo już... wytartym, żeby nie powiedzieć oklepanym. Napisano przecież dziesiątki, jeśli nie setki książek o tym, jak to ktoś bardzo zagubiony i z problemami wraca w rodzinne strony lub też ucieka z wielkiego miasta na prowincję, by tam odnaleźć sens życia. No dobrze, stwierdziłam fakt, a jednak moja wrodzona złośliwość nie dostanie dzisiaj pożywki. Nie mogę poużywać sobie na powieści Aliny Krzywiec. A wszystko dlatego, że... Jest coś w pisarstwie Krzywiec, co każe mi mieć szacunek do jej kunsztu. I do jej talentu, który niewątpliwie posiada. I tutaj, w Kolebce, po raz drugi daje popis swoich możliwości. Nawet z tak wyeksploatowanego schematu fabularnego potrafi wycisnąć nową jakość, ująć temat w sposób oryginalny, spojrzeć na niego świeżym okiem i obrobić na własną modłę. Z wielkim wdziękiem. Kolebka jest znakomicie napisana i skonstruowana, obfituje w mądre refleksje,  a bohaterowie są żywi do szpiku kości. Zwłaszcza Marta. Niby zagubiona, zdruzgotana osobistą tragedią, zaplątana w historię własnej rodziny, niepewna jutra, niepewna nawet tego, czego sama chce, a jednak... w jakiś sposób silna. Zdeterminowana, by ułożyć sobie życie. Zdolna do tego, by pomimo przeciwności losu zwlec się z łóżka i usmażyć powidła śliwkowe. I przede wszystkim... z poczuciem humoru! Poczuciem humoru, które nie opuszcza jej nawet w najsmutniejszych, najdziwniejszych i najbardziej popapranych sytuacjach. Takie bohaterki mi się podobają. Takie polubiłabym zapewne w prawdziwym życiu, nawet jeśli sama dżemu za cholerę nie usmażę...

Swoją drugą powieścią – Kolebką – Alina Krzywiec udowadnia, że jest autorką wszechstronną i świetnie czuje się w różnej stylistyce. Po Długiej zimie w N. spodziewałam się, że znowu będzie kąsać, a tymczasem uraczyła mnie opowieścią krzepiącą w wymowie, wciągającą, mądrą, jednocześnie wzruszającą i skrzącą się od niebanalnego poczucia humoru. Właśnie! Wzruszającą i zabawną jednocześnie. Dzięki Kolebce ja, zimna, czepialska filolożka, do literatury podchodząca z zawodową, złośliwą wnikliwością, przypomniałam sobie po raz kolejny, po co właściwie potrzebne nam książki. Nie tylko po to przecież, by drażnić synapsy i zachwycać językową ekwilibrystyką. Również po to, by działać na emocje. By przypominać nam o podstawowych ludzkich odruchach. Takich, jak choćby śmiech i płacz. Podczas lektury Kolebki doświadczyłam jednego i drugiego. I za to autorce dziękuję.          

Joanna Jax "Dziedzictwo von Becków" (Videograf)

Szczegóły

Kategoria: Recenzje

Utworzono: piątek, 22, sierpień 2014 09:54

Zaczyna się zupełnie prozaicznie. Czasy obecne. Oto w opuszczonym domu zostają odnalezione zwłoki mężczyzny o nieustalonej tożsamości. Widać, że denat był zamożny, raczej nic nie wskazuje na jakieś gangsterskie porachunki, może to napad rabunkowy? Piotr "Dragon" Dragoński przyjeżdża na miejsce zabójstwa i nie wie jeszcze, że wkrótce odkryje historię mroczną, sięgającą lat trzydziestych XX wieku.

Katarzyna Zyskowska-Ignaciak "Nie lubię kotów" (Nasza Księgarnia)

Szczegóły

Kategoria: Recenzje

Utworzono: wtorek, 19, sierpień 2014 15:40

Jeżeli spodziewacie się, że Nie lubię kotów to sympatyczna, przepełniona humorem i krzepiąca opowiastka o współczesnych trzydziestolatkach zagubionych w meandrach pędzącej na oślep rzeczywistości, będziecie rozczarowani. Jeżeli spodziewacie się historii z morałem i garści życiowych mądrości do wykorzystania „na potem”, będziecie rozczarowani. Jeżeli spodziewacie się happy endu, będziecie rozczarowani. Najnowsza książka Katarzyny Zyskowskiej-Ignaciak stanowi bowiem gorzką analizę współczesnego świata, który ukazuje bez żadnych upiększeń, bez korekty i retuszu. Uderza w pozorne wartości, zdziera maski i obnaża to, co tkwi pod nimi. A to „coś” nie zawsze jest tak urodziwe, jak byśmy chcieli.

Wojciech jest trybikiem wielkiej machiny. Pracuje dla ogromnej niemieckiej korporacji, zarabia nieprzyzwoite pieniądze, jada lancze w najlepszych hamburskich knajpach, a po posiłku, w luksusowej toalecie uprawia seks ze swoją koleżanką z pracy, Niemką Silke o blond włosach i wysportowanym ciele. Równolegle Wojciech prowadzi jeszcze drugie życie. W Warszawie czekają na niego żona z synkiem, których widuje w weekendy. I odstawia teatr. Kolacja przy świecach, kurtuazyjne uśmiechy, zakupy, powierzchowna uwaga poświęcona dziecku i płytkie rozmowy z zawsze miłą i uprzejmą Maliną. Wojciech od dawna wie, że to nie jest jego prawdziwy świat. Że jego prawdziwe życie toczy się gdzie indziej, w Hamburgu, gdzie czeka wielka, wsysająca ludzi niczym bagno korporacja i czeka ona... Silke, z którą z początku łączyła go tylko fizyczna więź. Czy Wojciech znajdzie w sobie siłę, by zerwać z pozorami? Czy będzie w stanie uświadomić sobie prawdę i zacząć żyć swoim autentycznym życiem?

Malina udaje idealną żonę, perfekcyjną matkę i spełnioną kobietę. Jej egzystencja rozciąga się między kursami do szkoły, do domu, do sklepu, na lekcje angielskiego i tenisa. Malina jest szoferką swojego syna, małżonką bogatego męża, właścicielką wymuskanego apartamentu i aktorką w teatrze świata zbudowanego na kłamstwach. Od dawna zdaje sobie sprawę z tego, że Wojciech już jej nie kocha, że spotyka się z kimś innym, a przy Malinie trzyma go jedynie obowiązek i rutyna. Mimo to Malina udaje. Udaje, by zatrzymać przy sobie męża, by zachować pozory idealnie ułożonego życia, by nie zburzyć wizerunku kobiety szczęśliwej i spełnionej. A jednak Malina nie jest szczęśliwa. Widzi, że na jej wizerunku rysuje się coraz więcej pęknięć i zadrapań, dusi się w domu, nie potrafi szczerze pokochać swojego syna i stopniowo traci nad wszystkim kontrolę. Aby odzyskać ją choć w części, zaczyna się głodzić. Bo nad apetytem łatwiej zapanować, niż nad życiem...

Karolina i Daniel. Rodzeństwo tak dalekie od siebie, jak to tylko możliwe. Ona jest redaktorką w wydawnictwie, kobietą inteligentną, wykształconą i oczytaną. A jednocześnie zagubioną, niedojrzałą, emocjonalnie rozchwianą i... od lat nieszczęśliwie zakochaną w swoim przyjacielu, Konradzie. Między jednym egzemplarzem redakcyjnym a drugim, między jednym fikcyjnym życiem a drugim, gdzieś między wykreowanymi przez literatów światami, przeżywa osobisty dramat związany z chorobą ojca. Wielkiego ojca. Pisarza i eseisty, działacza podziemia, legendy polskiej kultury. Ojca, którego Karolina zawsze idealizowała, który był jej bohaterem, ostoją, księciem na białym koniu. Karolina spędza przy łóżku mężczyzny każdą noc, każdą wolną chwilę. Mimo iż kona ze zmęczenia, przychodzi do szpitala codziennie. Bo dzięki temu myśli tylko o jednej stracie. O jednej śmierci. Nie myśli o dziecku, które się w niej rozwija, a na które Karolina już wydała wyrok. Bo ojciec dziecka nie dorósł do tej roli. Bo nie pokocha dziecka. Bo nie kocha Karoliny.

Daniel jest królem życia, panem sytuacji i mistrzem pozorów. Jako syn sławnego ojca, dorastał trawiony przez kompleksy i poczucie niższości. Zwłaszcza, że ojciec wcale mu życia nie ułatwiał. Zawsze traktował go gorzej niż córkę, zawsze kochał go mniej... A Daniel robił wszystko, by udowodnić swoją wyższość. Udowodnić, że jest lepszy od innych, od całego świata. Dlatego z zakompleksionego chłopaka przeobraził się w bezwzględnego prawnika, który jest w stanie posunąć się do najgorszych świństw, byle tylko odnieść osobistą korzyść. Bo prawdziwe życie to stan konta, luksusowy apartament, nieprzyzwoicie drogi samochód i setki panienek na jedną noc. Prawdziwe życie to również poranne bieganie do utraty tchu, do wymiotów z wyczerpania, i owsianka z miodem konsumowana samotnie przy dużym stole, przy którym nigdy nie zasiądzie rodzina. Bo Daniel wybrał samotność. Bo lubi samotność. Bo wobec jedynej kobiety, dla której zerwałby z samotnością, zachował się jak ostatnia świnia. I dlatego też, że wie, ile warte są przysięgi dozgonnej miłości. W domu miał przecież idealny przykład. Idealny wzór mężczyzny, który nie potrafi i nie chce być wierny. Mężczyzny, przez którego po nocach płakała matka Daniela. I dlatego obraz umierającego ojca jemu przedstawia się inaczej niż Karolinie. Daniel nie czuje żalu. Wie, że od ojca raczej nigdy już nie usłyszy tego słowa, na które czekał przez całe życie.

Dagma to debiutująca pisarka z traumatyczną przeszłością. Zdradzona, wykorzystana, ze złamanym sercem. Miała na swoim koncie udany start w agencji reklamowej jako copywriter, po którym przyszłość zdawała się stać przed nią otworem, jednak przekręt związany ze sloganem reklamowym do jednego ze spotów spowodował, że opuściła branżę z wilczym biletem. W dużej mierze przyczynił się do tego Daniel, który w procesie reprezentował stronę przeciwną. Między Dagmą i Danielem zawiązała się specyficzna więź, niebezpiecznie przypominająca miłość. Dagma była gotowa przyjąć tę oczywistą prawdę, Daniel jednak wybrał inne wartości. Wybrał awans na wspólnika w kancelarii i pomnożone dochody. A Dagma... napisała książkę. Książkę, którą wydawca uznał za genialną, ale której postanowił nie publikować, bo to za ciężki kaliber. Bo ludzie są za głupi, bo nie zrozumieją... Ale Dagma potrafi przecież pisać. Może zatem napisać coś innego, lekkiego, z happy endem. Takie rzeczy się sprzedają i takie właśnie należy wydawać. A Dagma chce się wybić. Chce zaistnieć. A zatem napisze to, co wydawca sugeruje...

Konrad jest wiecznym niebieskim ptakiem. Synkiem bogatego tatusia-wydawcy, obowiązkowym pracownikiem, chłopakiem „do rany przyłóż”. A przy okazji bawi się w dorosłość, zwiedza świat, wikła się w nic nieznaczące romanse i szuka sensu życia. Bo jak na razie go nie widzi. Wszystko ma, a jednak nie ma nic. Bo jedyna kobieta, którą kocha, nigdy z nim nie będzie. Jedyna kobieta, którą wydaje mu się, że kocha... Łatwiej przecież wmówić sobie, że owo dziwne zawieszenie, wieczny podskórny smutek i łapczywe poszukiwanie sensu to wszystko wina nieszczęśliwej miłości, nie zaś emocjonalnej niedojrzałości i zwykłe życiowej niechlujności. Że biały proszek, który Konrad przyswaja codziennie przez nozdrza, to też przez nią...

Nie lubię kotów to książka, która do głębi mną wstrząsnęła. Katarzyna Zyskowska-Ignaciak napisała fascynujące, na wskroś współczesne Targowisko próżności. I zrobiła to równie dobrze i wnikliwie, jak dwa wieki temu William Makepeace Thackeray, który stworzył brutalny i pozbawiony retuszu portret dziewiętnastowiecznej londyńskiej socjety. Zyskowska-Ignaciak dokonała nawet więcej, nie upięła bowiem treści w wielką sagę, nie rozpisała jej na dekady, ale wybrała krótką formę. Wybrała sześć historii i sześciu bohaterów, których losy są jednocześnie różne i podobne, których charaktery są jednocześnie diametralnie odmienne i dziwnie zbliżone. Sześć krótkich, treściwych opowieści, sześć niedoskonałych życiorysów, sześć psychologicznych portretów upadłych kobiet i upadłych mężczyzn. Trudno tu bowiem o jakikolwiek optymizm, o jakąkolwiek nadzieję na przyszłość, o jakikolwiek morał. Zyskowska-Ignaciak ucieka od gotowych przepisów, nie wręcza recept na szczęście, nie szafuje banałem, ucieka od sztucznej i nudnej pedagogiki, nie poucza, nie głaszcze czytelnika po głowie. Zamiast tego kreuje bohaterów, którzy pod powłoką ciężkostrawnego lukru i przywdziewanych codziennie rano masek są bezbronni, zakompleksieni, narcystyczni, nadęci, zakłamani, słabi, zagubieni i pozbawieni solidnych fundamentów. Bohaterów, którzy pławią się w substytutach prawdziwego życia, szukają ucieczki w alkoholu i narkotykach, w przygodnym seksie, w pozach, w pieniądzach, w kolejnych przepustkach do coraz to nowszych, lepszych światów. Wszyscy zdają sobie sprawę z tej cukierkowej ułudy, wszyscy wiedzą, że za tą piękną barokową fasadą nie ma różowego pałacu, kryształowych nadziei i rycerzy na białych rumakach. Że kryje się tam tylko cuchnąca, ciemna i wilgotna piwnica, w której co noc zamykają swoje skołatane, chaotyczne myśli, w której spoczywają ich wymęczone umysły, zszargane nerwy, wybujałe emocje. Czy istnieje ucieczka od tej pułapki? Czy istnieje ucieczka od ciemnej piwnicy własnych słabości i ograniczeń? Czy istnieje ucieczka od pozorów, od masek, od wielkiego karnawału i chocholego tańca? Czy dla Daniela, Karoliny, Konrada, Maliny, Wojtka i Dagmy istnieje jeszcze nadzieja na inne, lepsze, na wskroś prawdziwe życie?

Nie lubię kotów to znakomicie napisana, doskonale skonstruowana i mądra powieść. Powieść niezwykle gorzka w swej wymowie, poruszająca tematy niewygodne, ukazująca dalekich od ideału bohaterów, pozbawionych jakiegokolwiek retuszu. Powieść brutalnie punktująca rzeczywistość, analizująca postawy, wyciągająca na światło dzienne to, co nieładne, mroczne, pogrążone w chaosie. Powieść, która niczego nie upiększa. Zyskowska-Ignaciak operuje piórem ostrym jak brzytwa, rysuje portrety grubą kreską i nie zmiękcza kanciastych kształtów, nie wygładza rys i zadrapań, nie cieniuje konturów. Wszystko jest tutaj surowe, nieoszlifowane, a przy tym wszystkim bezbronne, obnażone, wystawione na światło dziennie. Autorka sprawnie kieruje strumieniami świadomości bohaterów, posługuje się krótką, nerwową, soczysto-krwistą frazą, a ciągi zdań zakończone skontrowaną puentą to prawdziwy majstersztyk. Nie lubię kotów jest naprawdę wybitną powieścią. Współczesnym Targowiskiem próżności, ze znakomicie zreinterpretowanym motywem „teatru świata”. Thackeray byłby dumny. Szekspir również.